Zamek w Czersku: średniowieczna warownia na straży Mazowsza

Zamek w Czersku to malownicza warownia położona na wysokiej skarpie nad Wisłą, w otoczeniu urokliwych sadów. Choć dziś Czersk jest spokojną miejscowością, niegdyś pełnił rolę stolicy Ziemi Czerskiej i siedziby książąt mazowieckich, a później stał się własnością królów polskich. Ruiny gotyckiego zamku, z dobrze zachowaną wieżą bramną i dwiema basztami połączonymi murami wokół trawiastego dziedzińca, przyciągają turystów pragnących poczuć ducha średniowiecza.

Początki zamku

Historia zamku sięga przełomu XIV i XV wieku, kiedy to książę Janusz I Starszy zdecydował o wzniesieniu murowanej warowni na miejscu dawnego drewnianego grodu. Decyzja ta była podyktowana potrzebą wzmocnienia obronności regionu oraz podkreślenia prestiżu książąt mazowieckich. Zamek został zbudowany na planie nieregularnego wieloboku, z trzema wieżami: czworokątną wieżą bramną oraz dwiema okrągłymi basztami. Wewnątrz murów znajdowały się budynki mieszkalne oraz gotycki kościół.

Zmienne losy warowni

W XVI wieku, po włączeniu Mazowsza do Korony, zamek stał się własnością królewską. Królowa Bona Sforza, żona Zygmunta Starego, zarządziła przebudowę zamku, wprowadzając renesansowe elementy architektoniczne oraz zakładając w okolicy uprawy winorośli i warzyw przywiezionych z Włoch. Niestety, w XVII wieku zamek został zniszczony przez Szwedów, a później przez Prusaków, co sprawiło, że nigdy nie odzyskał dawnej świetności.

Stan obecny i atrakcje turystyczne

Obecnie zamek w Czersku, choć w formie trwałej ruiny, tętni życiem, szczególnie podczas licznych imprez plenerowych i rekonstrukcji historycznych. Odwiedzający mogą zwiedzać zachowane wieże, podziwiać panoramę okolicy oraz uczestniczyć w warsztatach rzemieślniczych i pokazach rycerskich. Zamek jest dostępny dla turystów przez cały rok, oferując niezapomniane wrażenia i możliwość przeniesienia się w czasie do epoki średniowiecza.

Istotne fakty o zamku w Czersku

Wiek powstania

przełom XIV i XV wieku

Inicjator budowy

Janusz I Starszy

Styl architektoniczny

gotycki, z elementami renesansowymi

Aktualny stan techniczny

trwała ruina, z zachowanymi i zakonserwowanymi murami oraz wieżami, udostępnioną turystom

Adres

plac Tysiąclecia 16, 05-530 Czersk

Zamek w Czersku - najważniejsze informacje turystyczne

Godziny otwarcia

styczeń-luty, listopad-grudzień – 10:00-15:00 (poniedziałki nieczynne)
marzec, październik – 10:00-17:00
kwiecień, wrzesień – 10:00-18:00
maj-sierpień – 10:00-20:00

Ceny biletów

Bilet normalny 16 zł (wt.-pt., 1.10-30.04), 18 zł (sob.-niedz., 1.05-30.09);
Bilet ulgowy 11 zł (wt.-pt., 1.10-30.04), 13 zł (sob.-niedz., 1.05-30.09).

Warto sprawdzić aktualne godziny otwarcia i ceny na oficjalnej stronie.

Niepełnosprawni

Trawiaste podłoże na dziedzińcu nie powinno bardzo ograniczać osób z niepełnosprawnością ruchową, ale schody w wieży mogą być wyzwaniem.

Psy

Na dziedziniec mogą wejść pieski na smyczy, do wnętrz wpuszczane są jedynie psi przewodnicy.

Parkingi

Najbliższy parking na ul. Podzamcze.

Czas zwiedzania

ok. 45min

Możliwości zwiedzania

Zwiedzanie indywidualne, zwiedzanie z przewodnikiem (w weekendy lub po rezerwacji dla grup), gry zamkowe, lekcje muzealne i eventy.

Wielojęzyczność

Tablice informacyjne w języku polskim i angielskim.

Historia zamku w Czersku to opowieść pełna intryg, walk i królewskich ambicji. Przez wieki warownia była świadkiem ważnych wydarzeń, od rywalizacji książąt mazowieckich po najazdy wojsk szwedzkich. To tutaj rządzili wielcy władcy, więziono książąt, a renesansowa królowa Bona wprowadzała swoje włoskie inspiracje. Mimo burzliwych losów, zamek do dziś zachwyca turystów i miłośników historii. Odkryj najważniejsze momenty jego dziejów w naszym kalendarium!

Historia zamku Czersk w skrócie

◈ XI wiek: Na miejscu dzisiejszego zamku istniał drewniano-ziemny gród - główny ośrodek administracyjny księstwa czerskiego.

◈ 1224: W źródłach pojawia się wzmianka o kasztelanie czerskim, Piotrze Pilchu.

◈ 1229: Książę Konrad Mazowiecki uwięził w lochach czerskiego grodu księcia Henryka Brodatego; uwolniono go po interwencji jego żony, księżnej Jadwigi.

◈ 1239: Konrad Mazowiecki uwięził w grodzie Bolesława Wstydliwego.

◈ 1350: Książę Kazimierz Trojdenowicz wspomina w dokumencie o obowiązku wsi biskupich do budowy izbic na grodzie czerskim, uszkodzonym podczas najazdu Litwinów.​​​​​​

◈ 1388–1410: Książę Janusz I Starszy wzniósł ceglany zamek na miejscu dawnego grodu.

◈ 1429: Książę Janusz I Starszy zmarł na zamku w Czersku.

◈ 1526: Po włączeniu Mazowsza do Korony, zamek stał się własnością królewską.

◈ 1656: Podczas potopu szwedzkiego zamek został poważnie zniszczony przez wojska szwedzkie wycofujące się po klęsce pod Warką.

◈ 1762–1766: Starosta czerski, marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński, podjął próbę remontu zamku w celu umieszczenia w nim sądu grodzkiego i ziemskiego z archiwum.

◈ po 1795: Po III rozbiorze Polski i objęciu Czerska przez Prusaków, mury zamku zostały częściowo zburzone, a zamek popadł w ruinę.

◈ 1907–1911: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości sfinansowało pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzone przez Kazimierza Skórewicza.

◈ I wojna światowa: Zamek został uszkodzony w wyniku walk niemiecko-rosyjskich.

◈ 1927: Podjęto badania archeologiczne, podczas których odkryto fundamenty kościoła św. Piotra.

◈ Lata 1960–1970: Kolejne prace konserwatorskie; zabezpieczenie ruin zamku i udostępnienie ich zwiedzającym.

◈ 2004: Rozpoczęto organizację imprez historycznych i rekonstrukcji na terenie zamku.

Ciekawostki z Czerska

Cmentarzysko na wzgórzu

Na wzgórzach czerskich już w VII wieku rozpoczęło się osadnictwo słowiańskie. W XI wieku powstała tu osada, a później gród, po którego zniszczeniu wzgórze stało się wielkim cmentarzyskiem ☠ Odbudowę grodu w Czersku zapoczątkował Konrad Mazowiecki; w tym celu ziemię zmieszaną z ludzkimi szczątkami i gruzem z kaplicy rozrzucono po wzgórzu, tworząc rozległy plac.

Więzienie dla książąt

Zanim w Czersku powstał murowany zamek, istniał tu potężny gród obronny, wykorzystywany do politycznych rozgrywek. W 1229 roku Konrad Mazowiecki uwięził w nim Henryka Brodatego, którego uwolniła dopiero interwencja żony, księżnej Jadwigi. Dziesięć lat później historia się powtórzyła – w 1239 roku Konrad osadził w zamkowych murach Bolesława Wstydliwego, przyszłego króla Polski.

Most zwodzony i fosa

W czasach swojej świetności zamek w Czersku był otoczony szeroką fosą, która stanowiła pierwszą linię obrony przed najeźdźcami. Jedyną drogą prowadzącą do warowni był most zwodzony, który w razie zagrożenia można było unieść. Choć dziś fosa nie jest już wypełniona wodą, a most zwodzony nie przetrwał, to ślady dawnych umocnień są wciąż widoczne na terenie zamku.

Filmowa sceneria

Ruiny zamku w Czersku wielokrotnie służyły jako tło dla produkcji filmowych i telewizyjnych. W 2001 roku zamek posłużył jako plan zdjęciowy dla polskiego serialu "Wiedźmin" w reżyserii Marka Brodzkiego, gdzie Michał Żebrowski wcielił się w postać Geralta z Rivii. Wcześniej, w 1971 roku, na zamku kręcono film przygodowy "Pierścień księżnej Anny", opowiadający o zmaganiach bohaterów z Krzyżakami i ostrzeganiu mazowieckich możnowładców przed nadchodzącym niebezpieczeństwem.

Zamek w Czersku to nie tylko majestatyczna ruina, ale także miejsce pełne fascynujących historii i niezwykłych zdarzeń. Odkryj ciekawostki, które czynią to miejsce jeszcze bardziej wyjątkowym!

Zamek Czersk w liczbach

powierzchnia zamku w Czersku

1,46 ha

grubość zamkowych murów

1,80 m

wysokość baszty bramnej

22 m

w tym 1 czworoboczna (bramna) oraz 2 okrągłe

3 wieże

Legendy związane z czerskim zamkiem

Legenda o perłach królowej Bony

Dawno, dawno temu, kiedy na zamku w Czersku panowała królowa Bona, jego korytarze tętniły życiem, a skarby zdobiły komnaty. Bona, znana ze swojej miłości do bogactw, nosiła wspaniały naszyjnik z drogocennych pereł. Pewnego dnia musiała uciekać z zamku w pośpiechu. Gdy przebiegała przez kamienne korytarze, zahaczyła naszyjnikiem o klamkę i zerwała go. Perły rozsypały się po posadzce, wtaczając się w najciemniejsze zakamarki zamku.

Mówi się, że do dziś, w świetle księżyca, można dostrzec tajemniczą postać – Białą Damę, która powoli przechadza się po ruinach, uważnie spoglądając pod każdy kamień. To duch królowej Bony, która wciąż szuka swoich zgubionych klejnotów. Niektórzy twierdzą, że nocą słychać cichy brzęk toczących się pereł... Czy to tylko wiatr w starych murach, czy może coś więcej?

Legenda o smoku Wywernie i zamkowych lochach

Pod zamkiem w Czersku, głęboko pod ziemią, miały rozciągać się tajemnicze lochy pełne skarbów i sekretów. Niewielu odważyło się tam zejść, a ci, którzy spróbowali, nigdy nie wrócili. Dlaczego? Otóż według legendy w tych podziemiach mieszkał smok Wywerna, straszliwa bestia z ogromnymi skrzydłami i ostrymi jak brzytwa pazurami. Był strażnikiem ukrytych skarbów i nie pozwalał nikomu ich zabrać.

Mieszkańcy Czerska często słyszeli dochodzące spod ziemi dziwne odgłosy – głuche dudnienie, chrapliwy oddech, a czasem nawet ryk przypominający grzmot burzy. Niektórzy śmiałkowie próbowali wejść do lochów i odnaleźć złoto, ale nigdy nie wracali. Pewnego razu młody chłopiec postanowił sprawdzić, co kryje się pod zamkiem. Zszedł z pochodnią do mrocznych tuneli i… już nigdy go nie widziano.

Czy smok Wywerna nadal czuwa nad zamkowym skarbem? Może kiedyś ktoś znajdzie odwagę, by to sprawdzić... ale czy warto ryzykować?

Zamek Czersk w naszym obiektywie

Chcesz sprawdzić, jak wyglądała nasza wizyta na zamku?

W osobnym wpisie na blogu dzielimy się naszymi osobistymi przeżyciami związanymi z wizytą w zamku. W ten sposób możesz wybrać to, co Cię najbardziej interesuje: historia i fakty o samym zamku czy podążanie śladami naszych przeżyć. Zapraszamy!

Byliśmy tam - poznaj nasze wrażenia!

Odkryj więcej zamków i inspiracji 👇

Copyright © 2025 | Wykonanie PowRope [Dominika Powroźnik]

zdobywcyzamkow@gmail.com

725 538 846

Kontakt

Skontaktuj się z nami w razie pytań, sugestii, problemów lub po prostu po to, aby podzielić się swoją pasją do zamków. Czekamy na Twoją wiadomość! :)