Zamek Krzyżtopór w Ujeździe: Symbol potęgi i przepychu
Zamek Krzyżtopór, położony w Ujeździe, to jeden z najbardziej fascynujących zabytków w Polsce, który przyciąga uwagę swoją monumentalną skalą oraz oryginalną architekturą. Wybudowany w stylu palazzo in fortezza, łączy cechy rezydencji pałacowej z funkcjami obronnymi. Jego nazwa pochodzi od herbów właściciela, Krzysztofa Ossolińskiego – „Krzyża” i „Topora”. Chociaż dziś zamek jest ruiną, w XVII wieku uchodził za jedną z największych rezydencji w Europie.
Historia powstania i okres świetności
Zamek Krzyżtopór został wzniesiony w latach 1627–1644 z inicjatywy Krzysztofa Ossolińskiego, wojewody sandomierskiego. Ossoliński, zafascynowany włoską architekturą oraz nowinkami technicznymi, chciał stworzyć rezydencję, która miała podkreślać jego status i bogactwo. Krzyżtopór, zanim powstał Wersal, był największym takim kompleksem w Europie! Był owiany legendami jeszcze za życia swojego fundatora, a jednym z najbardziej charakterystycznych elementów miało być akwarium w suficie sali balowej.
W czasach swojej świetności zamek posiadał aż 365 okien – tyle, ile dni w roku, 52 pokoje – odpowiadające liczbie tygodni, 12 sal symbolizujących miesiące oraz 4 wieże, które odnosiły się do pór roku. Krzyżtopór miał nie tylko pełnić funkcję rezydencji, ale także odzwierciedlać harmonię wszechświata poprzez swoją symbolikę i rozkład pomieszczeń.
Nagły upadek i opuszczenie
Pierwsi właściciele nie cieszyli się rezydencją długo - Krzysztof Ossoliński zmarł rok po ukończeniu budowy, jego syn Krzysztof cztery lata później. Zamek przeszedł w ręce Jerzego Ossolińskiego, który zmarł rok po odziedziczeniu Krzyżtopora. Kilka lat później zamek został poważnie uszkodzony podczas najazdu wojsk szwedzkich w czasie potopu szwedzkiego (1655–1660). Po tej klęsce nigdy już nie odzyskał swojej dawnej świetności, a kolejne wojny i konflikty przyczyniły się do jego dalszej degradacji. W XVIII wieku opustoszał i popadł w ruinę, a jego monumentalne mury przez wieki były rozbierane na materiał budowlany.
Co warto wiedzieć o zamku Krzyżtopór dzisiaj?
Obecnie Krzyżtopór jest jedną z najbardziej spektakularnych ruin zamkowych w Polsce, która przyciąga zarówno turystów, jak i badaczy historii. Mimo że zamek nie jest w pełni zrekonstruowany, jego rozległe mury i pozostałości wnętrz dają wyobrażenie o dawnej potędze i luksusie. W ciągu ostatnich lat podejmowano działania mające na celu ochronę ruin i udostępnienie ich do zwiedzania. W zamku organizowane są również imprezy plenerowe, rekonstrukcje historyczne oraz wydarzenia kulturalne, co sprawia, że miejsce to tętni życiem i nadal fascynuje swoją unikalną atmosferą.
Istotne fakty o zamku w Krzyżtopór
Wiek powstania
XVII wiek
Inicjator budowy
Krzysztof Ossoliński
Styl architektoniczny
palazzo in fortezza
Aktualny stan techniczny
ruina, zadbana i wciąż konserwowana
Adres
Ujazd 73, 27-570
Najważniejsze informacje turystyczne
Godziny otwarcia
Zamek jest otwarty od 8 do 20 w miesiącach kwiecień-sierpień, od 8 do 18 w miesiącach marzec, wrzesień i październik, od 8 do 16 w miesiącach listopad-luty. Sprawdź godziny na oficjalnej stronie zamku.
Ceny biletów
Bilet normalny 20zł, ulgowy - 17 zł. Nocne zwiedzanie - 40zł/60zł. Najmłodsi zwiedzają za darmo. Dostępne różne pakiety dla grup zorganizowanych. Więcej dowiesz się tutaj.
Dostęp dla niepełnosprawnych
Obiekt częściowo przystosowano dla osób niepełnosprawnych, jednak spora część zamku będzie niedostępna dla osób na wózkach.
Dostęp dla psów
Zwierzęta zabronione, z wyjątkiem psów przewodników.
Parkingi
Spory parking zaraz obok ruin - bezpłatny dla zwiedzających.
Możliwości zwiedzania
Zwiedzanie indywidualne lub z przewodnikiem, nocne zwiedzanie (tylko z przewodnikiem). Trasy zwiedzania można pobrać na smartfona, dostępna jest też aplikacja z wizualizacjami zamku w czasach świetności.
Czas zwiedzania
Zwiedzanie z przewodnikiem - ok. półtorej godziny, samodzielne zwiedzanie może zająć od godziny (pobieżne) do paru godzin (dokładne przejście wszystkich tras, obejście dookoła).
Historia zamku Krzyżtopór pełna jest dramatycznych wydarzeń, które odcisnęły piętno na tej monumentalnej twierdzy. Od czasów jej świetności po okresy zniszczeń i opuszczenia, Krzyżtopór wciąż fascynuje swoją przeszłością. Przedstawiamy kalendarium najważniejszych momentów z dziejów zamku, które rzucają światło na jego burzliwą historię.
Historia zamku Krzyżtopór - kalendarium
◈ 1627: Rozpoczęcie budowy zamku Krzyżtopór z inicjatywy Krzysztofa Ossolińskiego.
◈ 1644: Zakończenie budowy zamku, który staje się jedną z największych rezydencji w Europie.
◈ 1645: Śmierć Krzysztofa Ossolińskiego, głównego fundatora zamku.
◈ 1655–1660: Zamek zostaje splądrowany i zniszczony podczas potopu szwedzkiego.
◈ 1702: Wojska szwedzkie ponownie niszczą zamek podczas III wojny północnej.
◈ 1770: Zamek staje się schronieniem dla konfederatów barskich walczących z Rosją.
◈ 1787: Ostateczne opuszczenie zamku, który zaczyna popadać w ruinę.
◈ 1815: Część ruin zamku zostaje rozebrana na materiał budowlany przez lokalnych mieszkańców.
◈ 1820: Zamek staje się własnością rodziny Morskich.
◈ 1944: W trakcie II wojny światowej zamek zostaje częściowo uszkodzony w wyniku działań wojennych.
◈ 1967: Zamek Krzyżtopór zostaje wpisany do rejestru zabytków.
◈ 1980: Rozpoczęto pierwsze prace konserwatorskie mające na celu zabezpieczenie ruin zamku.
◈ 1991: Zamek Krzyżtopór zostaje udostępniony dla turystów po wielu latach zaniedbania.
◈ 2010: Powstaje fundacja „Krzyżtopór”, mająca na celu dalszą ochronę i promocję zamku.
◈ 2022: Zamek Krzyżtopór zyskuje nowoczesne systemy oświetlenia, co uatrakcyjnia nocne zwiedzanie.
Ciekawostki o zamku Krzyżtopór
Przepych w każdym calu
Zamek miał nie tylko ogród w stylu włoskim, ale także stajnię mogącą pomieścić 300 koni, z marmurowymi żłobami i lustrami. Tak, nawet konie miały w stajniach lustra z kryształu, w których mogły się przeglądać!
Akwarium na suficie
Jednym z najbardziej niezwykłych elementów zamku było akwarium, które znajdowało się... na suficie! Goście mogli podziwiać egzotyczne ryby pływające nad ich głowami. Niestety, podczas jednego z zimnych sezonów akwarium pękło, a ten niezwykły widok zniknął na zawsze.
Legendarny złoty sufit kaplicy
Jednym z największych bogactw zamku była kaplica, której sufit miał być pokryty złotem. To alchemicy na dworze Ossolińskich mieli odkryć złotą żyłę, z której powstały te płyty. Niestety, bogactwo to ponoć padło łupem Szwedów, pozostając dziś jedynie legendą.
Pechowy fundator
Niestety, właściciel Krzysztof Ossoliński, dla którego budowano zamek, cieszył się nim tylko przez rok. Zmarł w 1645 roku, zaledwie rok po ukończeniu budowy.
Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to prawdziwa perełka polskiej historii, pełna fascynujących opowieści i tajemnic. Warto przyjrzeć się kilku interesującym ciekawostkom, które pokazują, jak niezwykłe było to miejsce w XVII wieku. Czy wiedziałeś, że zamek miał akwarium w suficie, a jego układ inspirowany był kalendarzem? Fascynujące fakty o zamku znajdziesz poniżej!
Krzyżtopór w liczbach - zamek inspirowany astrologią
okien w zamku - tyle ile dni w roku
365
komnaty w zamku - tyle ile rok ma tygodni
52
sal w zamku - tyle ile mamy miesięcy
12
zamkowe wieże - tyle ile jest pór roku
4
Legendy związane z zamkiem Krzyżtopór
Zamek Krzyżtopór, oprócz swojej imponującej historii i architektury, jest również związany z wieloma intrygującymi legendami. Poniżej przedstawiamy kilka najciekawszych!
Biała Dama i jej wierny pies
W zamku Krzyżtopór pojawia się Biała Dama, która według legendy miała niezwykłego białego pieska. Pies ten potrafił rozpoznać złych ludzi i zawsze szczekał, gdy w pobliżu byli niegodni goście. Biała Dama wrzucała takich ludzi do lochu! Jednak pewnego dnia jeden z gości przechytrzył ją i odciął jej głowę. Od tamtej pory duch Białej Damy straszy na zamku, wciąż w towarzystwie swojego psa.
Duch młodego Krzysztofa Ossolińskiego
Mówi się, że po zamkowych murach w Krzyżtoporze spaceruje duch Krzysztofa Baldwina Ossolińskiego, syna budowniczego zamku. Legenda głosi, że jako młody rycerz zginął w bitwie, ale jego duch wrócił do rodzinnej siedziby. Często można usłyszeć stukot kopyt jego konia, a nocą czasami widać tajemniczą sylwetkę husarza przemykającą po murach. Może to sam Krzysztof wraca, by pilnować zamku?
Skarby Ossolińskich w podziemiach zamku
Legenda mówi, że pod Krzyżtoporem ukryte są ogromne skarby rodu Ossolińskich. Aby się do nich dostać, trzeba przejść przez trzy tajemnicze drzwi i zdobyć trzy klucze. Kto jednak odważy się tam wejść, musi uważać na ciemne moce, które strzegą skarbu. Podobno drzwi same się zamykają, światło gaśnie, a w powietrzu unosi się zapach siarki! Czy ktoś odważy się poszukać tych bogactw?
Zamek Krzyżtopór w naszym obiektywie
Chcesz sprawdzić, jak wyglądała nasza wizyta na zamku?
W osobnym wpisie na blogu dzielimy się naszymi osobistymi przeżyciami związanymi z wizytą w zamku. W ten sposób możesz wybrać to, co Cię najbardziej interesuje: historia i fakty o samym zamku czy podążanie śladami naszych przeżyć. Zapraszamy!
Byliśmy tam - poznaj nasze wrażenia!
Odkryj więcej zamków i inspiracji 👇
Copyright © 2025 | Wykonanie PowRope [Dominika Powroźnik]
zdobywcyzamkow@gmail.com
725 538 846
Kontakt
Skontaktuj się z nami w razie pytań, sugestii, problemów lub po prostu po to, aby podzielić się swoją pasją do zamków. Czekamy na Twoją wiadomość! :)