Zamek "Baszta" w Pruchniku: Opowieść Ostatniej Bastei
W sercu polskiej historii tkwią miejsca pełne tajemnic i nieznanych opowieści. Jednym z nich jest zamek w Pruchniku, którego geneza była przez wiele lat owiana mgłą niepewności. Obecnie stanowi on fascynującą zagadkę dla badaczy i miłośników historii (i dość przykry widok dla wielbicieli zabytków).
Pierwsze wzmianki o fortalicjum w Pruchniku sięgają XV wieku, a w kolejnym stuleciu miejscowość została przejęta przez ród Pieniążków. Jan Pieniążek stworzył imponujący zespół zamkowy - skomplikowany układ fortyfikacji, baszt i fos musiał w tamtym czasie robić wrażenie!
Przez wieki zamek przeszedł wiele zmian, a jego właściciele często się zmieniali. Od Pieniążków, przez Siemianowskich, Rosnowskich, aż po Morskich - każda z tych rodzin wniosła coś własnego do historii tego miejsca. Dziś, choć opuszczone i niszczejące, ruiny zamku wciąż przyciągają uwagę, pozostawiając po sobie ślad w krajobrazie i wyobraźni.
Choć niewiele zostało z dawnej świetności zamku, to wciąż możemy przyglądać się resztkom baszty i murów, które przetrwały próbę czasu. Majestatyczna baszta północno-zachodnia, mimo postępującej degradacji, wciąż imponuje swoją solidną konstrukcją.
Niestety, otoczenie zamku nie odzwierciedla już dawnego blasku - okoliczne domostwa zdają się niemalże zlewać z ruinami. Samo zwiedzanie ruin jest obecnie niemożliwe ze względu na groźbę zawalenia się konstrukcji. Jednak mimo tych trudności, zamek w Pruchniku nadal wzbudza ciekawość i zachęca do odkrywania swoich tajemnic z bezpiecznej odległości.
Istotne fakty o zamku w Pruchniku
Wiek powstania
2 poł. XVI wieku
Inicjator budowy
Ród Pieniążków
Styl architektoniczny
Gotyk/renesans (założenie basztowo-bastejowe)
Aktualny stan techniczny
Ruina
Adres
Basztowa 10, 37-560 Pruchnik
Najważniejsze informacje turystyczne
Możliwości zwiedzania
Możliwe obejście od strony parku i stawu (z drugiej strony wygląda jak teren prywatny); wejście do ruin zabronione - grozi zawaleniem.
Czas oglądania
Obejście ruin i spacer po parku zajmuje ok. 20 min.
Dostęp psów
TAK (po parku i dookoła ruin można spacerować z psem).
Parkingi
Wolna przestrzeń przed tablicą informacyjną sugeruje możliwość zaparkowania.
Tablice informacyjne
Jedna tablica z krótką historią zamku.
Wielojęzyczność
Brak.
Dostęp dla niepełnosprawnych
NIE (trudne warunki terenowe).
Początki zamku w Pruchniku owiane są tajemnicą, która budzi ciekawość badaczy od wieków. Nawet dzisiaj wiele aspektów jego historii pozostaje niejasnych, co dodaje mu niepowtarzalnego uroku i kusi do zgłębiania jego sekretów. Rzućmy okiem na najważniejsze wydarzenia związane z zamkiem!
Zamek w Pruchniku - kluczowe wydarzenia
◈ 1460: Pierwsza wzmianka o dworze obronnym w Pruchniku.
◈ 1524: Pruchnik oblegany przez Tatarów.
◈ 2. poł. XVI wieku: Pieniążkowie budują bastejowe założenie zamkowe.
◈ 1610: Zamek pruchnicki został wykupiony przez Jana Świętosławskiego.
◈ 1640: Zamkiem w Pruchniku zarządzała Anna z Konar Gorayska, fundatorka kolegiaty księży misjonarzy.
◈ XVII wiek: Zamek został dotknięty najeźdźcami i pożarami, jednak wciąż był zamieszkiwany.
◈ 1730: Józef Morski kupuje zamek w Pruchniku.
◈ 2. poł. XVIII wieku: Zamek spłonął w pożarze i nigdy nie został odbudowany.
◈ 1819: Rozebranie baszty południowo-zachodniej przez Magdalenę Dzieduszycką.
◈ koniec XIX wieku: Zamek staje się własnością Szembeków.
◈ 1929: Zakup zamku przez Mycielskich.
◈ 1978: Pierwsze badania archeologiczne na zamku.
◈ 2018: Remont i zabezpieczanie ruin baszty.
Ciekawostki o zamku w Pruchniku
Historia niepewna
Nie jest pewne, czy zamek został postawiony przez Pieniążków w miejscu dawnego fortalicjum Pruchnickich. Przenieśli oni tu swoją siedzibę w XV wieku z Rozborza i wznieśli dwór obronny.
Błędne przypisywanie
Od XVIII wieku ruiny zamku błędnie przypisywano wsi Węgierka, co wprowadzało w błąd badaczy i utrudniało odkrywanie prawdziwej historii tego miejsca.
Rekreacyjne wykorzystanie
W XVIII i XIX wieku fosę zamku zasypano, a stawy połączono. Okolica ruin była wykorzystywana rekreacyjnie, np. do pływania łódkami po stawach i relaksu w drewnianej altance na wyspie.
Projekt przekształcenia
W 2017 roku gmina przygotowała ambitny projekt przekształcenia ruin zamku w nowoczesne spa z hotelem, kawiarnią, centrum rehabilitacyjnym i galerią. Cóż, projekt "Basteja" najwyraźniej porzucono, pomimo nieznacznych prac renowacyjnych.
Zapraszamy do odkrycia kilku fascynujących ciekawostek o zamku w Pruchniku! Dlaczego przez tak długi czas uważano go za zamek w Węgierce?
Zamek Pruchnik w liczbach
wymiary kwadratu, na jakim zbudowany został zamek
40 x 40 m
średnica zachowanej okrągłej baszty
12 m
na wyposażeniu zamku w XVII wieku
30 hakownic
w skrzydłach mieszkalnych zamku
2 piętra
Zamek w Pruchniku w naszym obiektywie
Chcesz sprawdzić, jak wyglądała nasza wizyta na zamku?
W osobnym wpisie na blogu dzielimy się naszymi osobistymi przeżyciami związanymi z wizytą w zamku. W ten sposób możesz wybrać to, co Cię najbardziej interesuje: historia i fakty o samym zamku czy podążanie śladami naszych przeżyć. Zapraszamy!
Byliśmy tam - poznaj nasze wrażenia!
Odkryj więcej zamków i inspiracji 👇
Copyright © 2025 | Wykonanie PowRope [Dominika Powroźnik]
zdobywcyzamkow@gmail.com
725 538 846
Kontakt
Skontaktuj się z nami w razie pytań, sugestii, problemów lub po prostu po to, aby podzielić się swoją pasją do zamków. Czekamy na Twoją wiadomość! :)