Zamek w Rzeszowie: Bastionowa Siedziba Władzy i Prawa

Zapraszamy Cię w podróż przez historię jednego z najważniejszych zabytków Rzeszowa - zamku, zburzonego i odbudowanego strażnika historii, pełniącego dzisiaj funkcję siedziby sądu.

Historia zamku w Rzeszowie sięga XV wieku, kiedy znajdował się tutaj dwór - siedziba Rzeszowskich. Mikołaj Spytka Ligęza na początku XVI wieku przekształcił to miejsce w czworoboczne założenie w stylu palazzo in fortezza, które w 1624 roku zostało dodatkowo umocnione wałem ziemnym.

Od 1637 roku zamek był w posiadaniu wpływowej rodziny Lubomirskich. Główne prace budowlane nad zamkiem prowadzili znani architekci: Tylman z Gameren czy Karol Henryk Wiedemann. Ich talent i wizja sprawiły, że zamek był nie tylko miejscem obronnym, ale również reprezentacyjną siedzibą rodu Lubomirskich.

W 1820 roku zamek przeszedł pod kontrolę austriackich władz i został zaadaptowany do celów sądowniczych oraz więziennych. Niestety, z biegiem lat, jego stan techniczny uległ znacznemu pogorszeniu, co doprowadziło do konieczności jego rozbiórki na początku XX wieku. Dziś jedynie dolne partie wieży bramnej oraz bastionowe fortyfikacje zachowały się z oryginalnego założenia.

Aktualnie zamek w Rzeszowie pełni funkcję siedziby sądu okręgowego. Niestety, będąc jednym z najważniejszych zabytków miasta, pozostaje zamknięty dla zwiedzających. Na bramie nie znajdziemy też żadnej informacji o nim.

Spacer wzdłuż zamkowej fosy i oglądnięcie zamku zza fortyfikacji lub bramy to wszytko, na co możemy liczyć. Po drodze natkniemy się jednak na pomnik założyciela miasta - Jana Pakosławica, cieszące oko zabytkowe wille oraz Letni Pałac Lubomirskich.

Miejsce jak to zasługuję na uwagę nie tylko wśród odwiedzających sąd, więc pora zgłębić się w jego historię!

Istotne fakty o zamku w Rzeszowie

Wiek powstania

XVI wiek​​

Inicjator budowy

Mikołaj Spytek Ligęza

Styl architektoniczny

palazzo in fortezza

Aktualny stan techniczny

siedziba sądu; wyremontowany i zadbany

Adres

Plac Śreniawitów 3, 35-959 Rzeszów, woj. podkarpackie

Najważniejsze informacje turystyczne

Możliwości zwiedzania

Zazwyczaj tylko obejrzenie zza bramy i fosy, jednak ostatnio zamek zaczął otwierać się na zwiedzających - na stronie Rzeszowskich Piwnic można nabyć bilety na zwiedzanie z przewodnikiem (tylko w poniedziałki, w godzinach popołudniowych). Bilety szybko się rozchodzą, więc warto się spieszyć!

Więcej o zwiedzaniu z przewodnikiem dowiedzie się z tego wpisu.

Ceny biletów

Bilet na zwiedzanie zamku kosztuje 30zł (brak informacji o zniżkach).

Dostęp dla niepełnosprawnych

Wzdłuż fosy deptak lub chodniki - ale uwaga na kocie łby. W budynku  dostępne są windy, jednak nie na wszystkich poziomach (wizyta na wieży raczej odpada).

Dostęp dla psów

Dookoła zamku można spacerować z psem, jednak wstęp na płatne zwiedzanie z czworonogiem jest zabroniony.

Parkingi

Płatne parkingi na rynku; darmowy parking pod Halą Podpromie.

Czas zwiedzania

Obejście zamku dookoła - ok. 20 min. Zwiedzanie zamku z przewodnikiem - ok. 1.5-2h.

Tablice informacyjne

Brak tablic informacyjnych przed bramą.

Wielojęzyczność

Brak.

Postawiony przez Ligęzów zamek przez wieki przechodził różne transformacje. Odkryjmy razem kluczowe momenty z historii zamku w Rzeszowie, które ułamkowo ukazują jego burzliwą przeszłość i ewolucję od warownej rezydencji do współczesnej siedziby sądu.

Zamek w Rzeszowie - kluczowe wydarzenia

◈ 1354: Kazimierz Wielki przekazuje Janowi Pakosławicowi włość rzeszowską.

◈ 1583: Po śmierci ostatniego z Rzeszowskich, miasto stało się własnością Mikołaja Spytka Ligęzy, który przystąpił do budowy obronnej rezydencji.

◈ 1603: Bratanek Ligęzy, Andrzej Ligęza z Piotraszówki, zdobył zamek po kilkudniowym oblężeniu i ostrzale artyleryjskim, spalając przedmieścia i łupiąc miasto.

◈ 1620: Przebudowa zamku w stylu palazzo in fotezza - dodano ziemne wały, bastiony i fosę.

◈ 1624: Mimo nieukończonych prac zamkowa załoga obroniła przeprawy na Wisłoku przed tatarskim czambułem.

◈ 1637: Zamek odziedziczyła młodsza córka Ligięzy i jej mąż, Jerzy Sebastian Lubomirski.

◈ 1682: Rozpoczęto prace nad rozbudową zamku, tworząc czteroskrzydłowe dwukondygnacyjne założenie.

◈ połowa XVIII wieku: Kolejne prace przy rozbudowie fortyfikacji zamku pod nadzorem Karola Henryka Wiedemanna.

◈ 1820: Jerzy Roman Lubomirski sprzedał zamek rządowi austriackiemu, który przekształcił go w sąd i więzienie.

◈ 1902: Ze względu na zły stan murów i fundamentów, postanowiono rozebrać stare mury i wzniesiono nowe trzykondygnacyjne budynki.

◈ II wojna światowa: Zamek użytkowany przez hitlerowców stał się miejscem kaźni dla setek Polaków.

◈ 1981: Zamek przestał pełnić funkcję więzienia, pozostał jednak siedzibą sądu.

Ciekawostki o zamku w Rzeszowie

Poterna

Tajne przejście, odkryte podczas badań archeologicznych w latach 1986-87, które pozwalało na niepostrzeżone opuszczenie zamku. To korytarz, który zaskoczył badaczy swoją dobrze zachowaną strukturą i funkcjonalnością.

Zamkowa artyleria

W XVIII wieku zamek był broniony przez 41 armat, z czego każdy bastion posiadał po 10 armat, a dodatkowa jedna była nazywana "smokiem".

Sekrety powojennych egzekucji

Na zamku, który po wojnie był miejscem licznych egzekucji, odbyło się około 1000 wyroków śmierci. Zwłoki ofiar często były wywożone do pobliskiego lasku lub chowane na terenie samego zamku. W latach 80., podczas prac remontowych, odkryto pod dziedzińcem zamku specjalnie wydrążoną salę egzekucji, której wejście zostało starannie zamaskowane.

Architektura bastionowa

Zamek w Rzeszowie jest jednym z nielicznych przykładów architektury bastionowej w Polsce. Jego obronne mury zostały zaprojektowane, aby zapewniać maksymalną ochronę przed atakami zewnętrznymi.

Odkryjmy razem nieoczekiwane fakty, które sprawiają, że zamek w Rzeszowie staje się nie tylko miejscem strategicznym, ale także fascynującym zakamarkiem tajemnic i nietuzinkowych wydarzeń.

Zamek w Rzeszowie w liczbach

wymiary prostokąta, na jakim został wzniesiony zamek

65 x 71 m

powierzchnia wewnętrznego dziedzińca

2000 m kw.

taką powierzchnię zajmuje zamek z fosą i parkiem

3,6 ha

kondygnacji nadziemnych zamkowej wieży

6

Zamek w naszym obiektywie

Chcesz sprawdzić, jak wyglądała nasza wizyta na zamku?

Nie tak dawno zamek zaczął otwierać się na turystów. Jak wygląda zwiedzanie z przewodnikiem, dowiesz się z tego wpisu. W innym artykule opowiadamy o spacerze pod zamkiem z małym dzieckiem - bo jednak zwiedzanie z przewodnikiem może być nieco za trudne dla maluszków. Zapraszamy!

Byliśmy tam - poznaj nasze wrażenia!

Odkryj więcej zamków i inspiracji 👇

Copyright © 2025 | Wykonanie PowRope [Dominika Powroźnik]

zdobywcyzamkow@gmail.com

725 538 846

Kontakt

Skontaktuj się z nami w razie pytań, sugestii, problemów lub po prostu po to, aby podzielić się swoją pasją do zamków. Czekamy na Twoją wiadomość! :)