Zamek Sobień: Średniowieczna Twierdza na Pograniczu Gór Słonnych

Zamek Sobień, malowniczo położony przy ujściu potoku Adyszów do Sanu, stanowi fascynujący relikt średniowiecznej historii Polski. Jego początki sięgają przełomu XIII i XIV wieku, kiedy to, w czasach księstwa halicko-wołyńskiego, na granicy Pogórza Bukowskiego i Gór Słonnych wzniesiono murowaną warownię. Pierwsze wzmianki o zamku pojawiły się w dokumentach z 1372 roku, kiedy to określano go jako "Soban".

W 1389 roku zamek został nadany przez króla Władysława Jagiełłę rycerskiemu rodowi Kmitów. To tutaj, 5 sierpnia 1373 roku, Elżbieta Łokietkówna nadała przywilej dla klasztoru w Starym Sączu. W 1417 roku, Piotr Kmita gościł na zamku samego króla Władysława Jagiełłę ze świeżo poślubioną Elżbietą Granowską, co odnotował Jan Długosz.

Burzliwe losy zamku Sobień pełne są dramatycznych zwrotów akcji. Po śmierci Jana Kmity w 1436 roku, zamek odziedziczyła jego siostra Małgorzata, co stało się początkiem długotrwałego sporu rodzinnego. W 1474 roku zamek został zniszczony przez wojska węgierskie podczas wyprawy Macieja Korwina. Kolejne zniszczenia nastąpiły w 1512 roku, co zmusiło Kmitów do przeniesienia swojej siedziby do Leska. Opuszczony zamek stopniowo popadał w ruinę.

Mimo to, ruiny zamku Sobień zachowały do dziś swój urok. Na zarośniętym wzgórzu nad Sanem można zobaczyć fragmenty murów obronnych, szczątki budynków oraz ślady dawnych wałów przedzamcza. Drewniany taras widokowy, tuż za ruiną, oferuje zapierające dech w piersiach widoki na zakole Sanu, Lesko, a przy dobrej widoczności nawet na dalekie Bieszczady.

Ruiny zamku Sobień są nie tylko świadectwem bogatej historii, ale także miejscem, które warto odwiedzić dla jego niezwykłej atmosfery. Wejście do ruin prowadzi przez wieżę, do której zbudowane zostały drewniane schody. W ruinach stosunkowo dobrze zachowała się kamieniarka okienna w dolnej kondygnacji, co świadczy o dawnej świetności budowli. Podczas prac archeologicznych w 1965 roku odkryto tu palenisko i groty do kuszy z czasów sprzed XV wieku, co stanowi dodatkową atrakcję dla miłośników historii.

Ruiny zamku Sobień to miejsce, które łączy w sobie bogatą historię, tajemnice i niepowtarzalny urok. To doskonały cel dla każdego, kto pragnie przenieść się w czasie i poczuć magię dawnych wieków, jednocześnie ciesząc się pięknem otaczającej przyrody.

Istotne fakty o zamku Sobień

Wiek powstania

przełom XIII i XIV wieku

Inicjator budowy

Kazimierz Wielki (prawdopodobnie)

Styl architektoniczny

gotyk

Aktualny stan techniczny

zamek jest w ruinie, a teren należy do rezerwatu "Góra Sobień"; zachowane są fragmenty murów obronnych i budynków, z drewnianym tarasem widokowym

Adres

Manasterzec (brak numeru); do ruin prowadzi ścieżka z parkingu

Najważniejsze informacje turystyczne

Możliwości zwiedzania

Wstęp wolny do ruin.

Czas oglądania

Oglądnięcie ruin, podziwianie widoków - ok. 20 min; samo dojście ok. 10 min.

Tablice informacyjne

Tablica z informacjami kawałek przed ruinami.

Dostęp dla psów

TAK (po rezerwacie i ruinach można spacerować z psem).

Parkingi

Spory parking przy drodze, z którego prowadzi ścieżka do ruin.

Wielojęzyczność

Brak.

Dostęp dla niepełnosprawnych

NIE (osoby z niepełnosprawnością ruchową raczej nie pokonają długiego odcinka schodów prowadzących do ruin).

Poniższe wydarzenia składają się na historię zamku Sobień, od jego średniowiecznych początków aż po czasy współczesne, kiedy to stanowi atrakcję turystyczną w rezerwacie przyrodniczym. Chociaż czasy świetności zamku Sobień trwały krótko, to pozostawiły trwały ślad w historii regionu, a jego malownicze ruiny wciąż przyciągają turystów i pasjonatów historii.

Historia zamku Sobień - kalendarium

◈  XIII wiek: Powstanie warowni strzegącej szlaku wzdłuż doliny Sanu.

◈  Przełom XIII i XIV wieku: Budowa murowanego zamku w czasach księstwa halicko-wołyńskiego.

◈  1372: Pierwsza wzmianka o zamku jako stanowiącym własność królewską, pod nazwą Soban.

◈  5 sierpnia 1373: Elżbieta Łokietkówna nadała przywilej dla klasztoru w Starym Sączu na zamku Sobień.

◈  1389: Władysław Jagiełło nadaje zamek rycerskiemu rodowi Kmitów.

◈  1415: Piotr Kmita staje się właścicielem zamku.

◈  1417: Wizyta króla Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską na zamku.

◈  1436-1441: Spór między Janem Gołym a Mikołajem Kmitą o dobra zamku.

◈ 1474: Zniszczenie zamku przez wojska węgierskie.

◈ 1512: Ponowne zniszczenie zamku przez Węgrów; niedługo potem właściciele opuszczają go.

◈ 1518-1519: Zamek w posiadaniu Piotra i Stanisława Kmitów.

◈ 1541: Piotr Kmita Sobieński zapisuje żonie Barbarze Kmicie 5000 zł na dobrach Sobienia.

◈ 1580: Zamek przechodzi w posiadanie rodziny Stadnickich.

◈ 19 września 1880: Ruiny zamku przyozdobione flagami podczas wizyty cesarza Austrii Franciszka Józefa I.

◈ 9-10 maja 1946: Potyczka partyzancka pod wzgórzem Sobień.

◈ 1965: Tadeusz Żurowski odkrywa palenisko i groty do kuszy z czasu sprzed XV wieku podczas prac archeologicznych.

◈ 1997: Przystosowanie ruin do ruchu turystycznego.

Ciekawostki o zamku Sobień

Zamek jako kryjówka

Po opuszczeniu przez rodzinę Kmitów, zamek służył jako schronienie dla rozbójników i później dla konfederatów barskich. Jego strategiczne położenie czyniło go idealnym miejscem na kryjówkę.

Odkrycia archeologiczne

Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w 1965 roku odkryto ślady wcześniejszych struktur zamkowych, w tym okrągły piec ceglano-kamienny z XIV wieku wraz z glinianymi naczyniami, co wskazuje na codzienne życie w zamku przed jego zniszczeniem.

Turystyczna adaptacja ruin

W 1997 roku ruiny zamku zostały przystosowane dla turystów. Dodano schodki i taras widokowy, z którego roztacza się widok na dolinę Sanu, a także przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną.

Legendy o duchach

Zamek Sobień jest znany z legend o dwóch duchach, Czarnej i Białej Damie. Biała Dama to duch żony Kmity, Margarity, która miała zostać zamurowana przez swojego zazdrosnego męża. Legendę o Czarnej Damie przedstawiamy niżej w pełnej wersji :)

Zamek Sobień jest miejscem pełnym tajemnic i historii, które czekają na odkrycie. Fascynujące odkrycia archeologiczne oraz starannie przystosowane ruiny zamku przyciągają turystów, oferując niezapomniane widoki i wgląd w przeszłość. Nie brakuje tu również duchów! Zachęcamy do zapoznania się z ciekawostkami dotyczącymi tego niezwykłego miejsca.

Zamek Sobień w liczbach

wymiary skrzydła mieszkalnego zamku

12 x 31 m

wymiary pierwotnej wieży osłaniającej wjazd na zamek

4,5 x 7 m

wymiary czworobocznej wieży zamkowej powstałej po uszkodzeniu poprzedniej

7,1 x 7,8 m

schodów prowadzących do ruin zamku

97

Legenda o Czarnej Damie z zamku Sobień

Dawno, dawno temu, ród Kmitów mieszkał w majestatycznym zamku Sobień. Pewnego dnia musieli się przenieść do nowego zamku w Lesku. Wyruszyli w drogę, nieświadomi, że towarzyszy im niezwykła postać – Czarna Dama. Kim była Czarna Dama? To duch Anny Kmity, mający niezwykłą i smutną historię.

Anna Kmita była świadkiem straszliwego ataku na ich zamek. Zamek zaatakował król węgierski, Maciej Korwin. Kiedy wojska wroga przypuściły szturm, mąż Anny, Piotr Kmita, był daleko. Zamek płonął, a Anna schroniła się w swojej komnacie. Niestety, spadające fragmenty płonącej fortyfikacji zablokowały jej wyjście. W obliczu nadchodzącej śmierci, założyła czarne szaty, przygotowując się na najgorsze.

Kiedy Piotr Kmita wrócił, zobaczył tylko zgliszcza swojego domu. W ruinach odnalazł biżuterię Anny – jedyny znak po jego ukochanej żonie. Zrozpaczony, złożył przysięgę, że będzie jej wierny do końca swoich dni. I tak też uczynił.

Ale to nie koniec historii... Duch Anny, Czarna Dama, pojawiał się wielokrotnie – zawsze wtedy, gdy ktoś z rodu Kmitów miał umrzeć. Jej obecność była znakiem jej wiecznej wierności rodzinie i odpowiedzią na przysięgę męża.

Czyż to nie jest niezwykła opowieść? Czarna Dama wędrująca przez wieki, zawsze czuwająca nad rodem Kmitów, przypomina nam, jak silna może być miłość i wierność, nawet po śmierci. Więc następnym razem, gdy odwiedzisz stary zamek, pamiętaj – może gdzieś w cieniu obserwuje Cię duch, pilnujący swojego dawnego domu!

Źródło planu zamku: Żurowski T.R., Sobień nad Sanem. Prace archeologiczne i konserwatorskie w 1966 r., „Materiały i sprawozdania rzeszowskiego ośrodka archeologicznego za 1966 rok”, tom 6, Rzeszów 1966

Zamek w naszym obiektywie

Chcesz sprawdzić, jak wyglądała nasza wizyta na zamku?

W osobnym wpisie na blogu dzielimy się naszymi osobistymi przeżyciami związanymi z wizytą w zamku. W ten sposób możesz wybrać to, co Cię najbardziej interesuje: historia i fakty o samym zamku czy podążanie śladami naszych przeżyć. Zapraszamy!

Byliśmy tam - poznaj nasze wrażenia!

Odkryj więcej zamków i inspiracji 👇

Copyright © 2025 | Wykonanie PowRope [Dominika Powroźnik]

zdobywcyzamkow@gmail.com

725 538 846

Kontakt

Skontaktuj się z nami w razie pytań, sugestii, problemów lub po prostu po to, aby podzielić się swoją pasją do zamków. Czekamy na Twoją wiadomość! :)